O Concello de Betanzos, Viaqua, empresa xestora do ciclo integral da auga, e os laboratorios Labaqua, puxeron en marcha unha solución de monitoraxe das augas residuais para cuantificar a presenza do virus  SARS- CoV-2. Esta innovadora ferramenta combina un plan de mostraxe adaptada, análises rápidas de  RT- qPCR e acceso a un observatorio dixital para realizar un seguimento da evolución do virus en augas residuais e anticipar a aparición de posibles novos brotes na poboación.

A tecnoloxía empregada permite detectar restos do material xenético do coronavirus nas augas residuais e cuantificar a súa evolución. E isto é porque, a pesar de que nestas augas o virus xa se atopa inactivo, o que impide o seu contaxio e propagación, si está presente e pódese detectar.

A Entidade Nacional de Acreditación (ENAC) acreditou a Labaqua, segundo a norma  ISO 17025:2017, para a detección e cuantificación do virus SARS- CoV-2 mediante diferentes métodos analíticos de detección rápida e cuantificación de unidades xenómicas  q- PCR.

A colaboración con expertos, encabezados polo Dr. Albert Bosch, especialista mundialmente recoñecido no campo da viroloxía acuática adscrito á Universidade de Barcelona, garante a validación dos plans de mostraxe adaptada cuxos puntos e frecuencia muestrales axustaranse atendendo a criterios poboacionais e epidemiolóxicos. 

A través desta innovadora ferramenta, Betanzos poderá anticiparse a posibles rebrotes, xa que a presenza do virus detéctase antes de que se manifesten os primeiros síntomas nas persoas afectadas.

Os responsables de  Viaqua destacan que o punto de control no que se realizará a toma de mostras será na Estación Depuradora de Augas Residuais e que este podería evolucionar conforme aos resultados das analíticas periódicas efectuadas nos mesmos, e á situación epidemiolóxica cara a outro punto do saneamento co obxectivo de realizar unha  trazabilidade cara á orixe e grazas á existencia dunha dixitalización completa e  sectorización da rede de saneamento. Estas mostras serán levadas a  Labaqua, laboratorio de referencia nacional en implantación de técnicas de  PCR para matrices ambientais, que serán capaces de entregar datos fiables en 48 horas. Por último, estes datos, propiedade do Concello de Betanzos, serán envorcados nunha plataforma para o seu estudo, análise e traslado dos datos ás autoridades competentes.

Esta solución pon de manifesto unha vez máis o caso de éxito da colaboración público-privada, coa presenza dun socio público, o Concello de Betanzos, e dun socio privado,  Viaqua, pertencente ao Grupo Suez que ten máis de 20 anos de experiencia no campo da  epidemioloxía e presente nos cinco continentes ao servizo da xestión eficiente e sostible da auga.

A colaboración internacional permanente permite incorporar en todo momento os últimos achados neste campo.

Esta solución desenvolveuse a partir dos resultados do estudo de investigación lanzado hai uns meses por Suez, orientado a realizar a caracterización do virus  SARS- CoV-2 en augas superficiais, augas residuais e lodos de depuradora, con obxecto de facer seguimento do grao de incidencia da COVID-19 e da súa evolución, así como a dispoñer dun sistema de alerta temperá de posibles futuros rebrotes da enfermidade. O proxecto integrouse na iniciativa Sistema Europeo de Monitoraxe da auga Residual para a Vixilancia do  SARS- CoV-2 da Comisión Europea e da Dirección Xeral de Medio Ambiente Europea, co apoio de  Water  Europe,  EurEau e a ONU (Programa de Medio Ambiente). 

Desta forma,  Viaqua e o seu grupo empresarial, o grupo SUEZ, utilizarán a súa experiencia e coñecemento de redes de saneamento e control analítico da auga residual para trazar a orixe do  SARS- COV-2 cando sexa detectado nas Augas Residuais que chegan á Estación Depuradora. Así mesmo, grazas á dixitalización da rede de Saneamento a través do  GIS, fraccionouse a rede de saneamento en sectores, identificando outros posibles puntos de mostraxe estratéxicos próximos a puntos sensibles como residencias de anciáns, centros de ensino, etc. De tal forma que se se detecta material xenético do  SARS- CoV-2 no sector principal que se analizará na Estación Depuradora nesta primeira fase do proxecto, podería ampliarse o seu alcance e instalar un novo punto de mostraxe o sector no que se localiza o punto sensible, mellorando así a precisión á hora de detectar a orixe do posible rebrote.

Como opera City  Sentinel

O proceso comeza, por tanto, coa mostraxe periódica das augas residuais, nos puntos e momentos determinados mediante criterios técnicos e epidemiolóxicos.

Unha vez as mostras representativas foron recollidas e analizadas no laboratorio, os resultados transfírense instantaneamente e de maneira automática a unha plataforma dixital. Esta ferramenta permite ao xestor público visualizar  gráficamente os datos, a través dun mapa dinámico do municipio cunha  sectorización por zonas de influencia que facilita trazar a orixe do  SARS- CoV-2. Ademais, serve como observatorio único de información agregada combinando os resultados analíticos cos indicadores de evolución sanitaria do municipio.